CÁC KHOẢN PHỤ CẤP KHÔNG CHỊU THUẾ TNCN VÀ BHXH

1. Đâu là các khoản phụ cấp không phải đóng bảo hiểm xã hội năm nay?

Thỏa thuận về các khoản phụ cấp có bắt buộc ghi vào hợp đồng lao động hay không?

Tại điểm đ khoản 1 Điều 21 Bộ luật Lao động 2019 có quy định như sau:

Nội dung hợp đồng lao động

1. Hợp đồng lao động phải có những nội dung chủ yếu sau đây:

...

đ) Mức lương theo công việc hoặc chức danh, hình thức trả lương, thời hạn trả lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác;

...

Theo đó, phụ cấp lương là một trong những nội dung bắt buộc phải có trong hợp đồng lao động.

Đồng thời, tại điểm b và điểm c khoản 5 Điều 3 Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH có hướng dẫn như sau:

Nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động

Nội dung chủ yếu phải có của hợp đồng lao động theo khoản 1 Điều 21 của Bộ luật Lao động được quy định như sau:

...

5. Mức lương theo công việc hoặc chức danh, hình thức trả lương, kỳ hạn trả lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được quy định như sau:

..

b) Phụ cấp lương theo thỏa thuận của hai bên như sau:

b1) Các khoản phụ cấp lương để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ;

b2) Các khoản phụ cấp lương gắn với quá trình làm việc và kết quả thực hiện công việc của người lao động.

c) Các khoản bổ sung khác theo thỏa thuận của hai bên như sau:

c1) Các khoản bổ sung xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương;

c2) Các khoản bổ sung không xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động, trả thường xuyên hoặc không thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương gắn với quá trình làm việc, kết quả thực hiện công việc của người lao động.

...

Có thể thấy, các khoản phụ cấp mà doanh nghiệp trả cho người lao động đều xuất phát từ sự thỏa thuận của các bên. Và nếu có thỏa thuận về tiền phụ cấp, các bên phải ghi nhận những nội dung này trong hợp đồng lao động.

Người lao động đóng bảo hiểm xã hội theo các khoản phụ cấp được ghi trên hợp đồng lao động đúng không?

Tại tiểu mục 4.2 Mục 4 Công văn 1734/BHXH-QLT năm 2017 có quy định:

4. Tiền lương tháng làm căn cứ đóng

..

4.2. Tiền lương do đơn vị quyết định.

a) Tiền lương làm căn cứ đóng của người lao động, bao gồm:

- Mức lương ghi trong HĐLĐ.

- Phụ cấp lương: phụ cấp chức vụ, chức danh; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thâm niên; phụ cấp khu vực; phụ cấp lưu động; phụ cấp thu hút và các phụ cấp có tính chất tương tự.

- Các khoản bổ sung xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong HĐLĐ và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương thực hiện từ 01/01/2018.

...

Như vậy, theo quy định trên, các khoản phụ cấp nào mà trên hợp đồng lao động có thỏa thuận xác định cụ thể mức tiền và được trả thường xuyên (trừ những khoản tiền không thuộc diện phải đóng bảo hiểm xã hội theo quy định tại tiểu mục 4.2.b Mục 4 Công văn 1734/BHXH-QLT năm 2017) thì thuộc khoản phải đóng bảo hiểm xã hội.

Do đó, người lao động sẽ đóng bảo hiểm xã hội theo các khoản phụ cấp được ghi trên hợp đồng lao động.

Đâu là các khoản phụ cấp không phải đóng bảo hiểm xã hội năm nay?

Tại khoản 3 Điều 30 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, được sửa đổi bởi khoản 26 Điều 1 Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH có quy định như sau:

Tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

...

3. Tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc không bao gồm các chế độ và phúc lợi khác như thưởng theo quy định tại Điều 104 của Bộ luật Lao động, tiền thưởng sáng kiến; tiền ăn giữa ca; các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ; hỗ trợ khi người lao động có thân nhân bị chết, người lao động có người thân kết hôn, sinh nhật của người lao động, trợ cấp cho người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành mục riêng trong hợp đồng lao động quy định tại tiết c2 điểm c khoản 5 Điều 3 của Thông tư số 10/2020/TT-BLĐTBXH.

...

Theo đó, các khoản phụ cấp không phải đóng bảo hiểm xã hội bao gồm:

- Tiền thưởng theo quy định Điều 104 Bộ luật Lao động 2019, được căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh hoặc mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

- Tiền thưởng sáng kiến

- Tiền ăn giữa ca

- Các khoản tiền hỗ trợ:

+ Tiền hỗ trợ xăng xe

+ Tiền điện thoại

+ Tiền đi lại

+ Tiền hỗ trợ nhà ở

+ Tiền hỗ trợ trông giữ trẻ

+ Tiền hỗ trợ nuôi con nhỏ

- Tiền hỗ trợ người lao động khi có thân nhân bị chết

- Tiền hỗ trợ người lao động khi có người thân kết hôn

- Tiền nhân dịp sinh nhật người lao động

- Tiền trợ cấp cho người lao động có hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động/bệnh nghề nghiệp

- Các khoản hỗ trợ, trợ cấp khi hoàn thành các mục riêng được thỏa thuận trong hợp đồng lao động.

Loại phụ cấp	Tính BHXH	Tính TNCN	Căn cứ pháp luật	Điều kiện áp dụng
Phụ cấp chức vụ	✅ Có	✅ Có	Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH	Ghi rõ trong hợp đồng hoặc thỏa ước, trả thường xuyên
Phụ cấp trách nhiệm	✅ Có	✅ Có	Như trên	Giao nhiệm vụ cụ thể, chi trả ổn định hằng tháng
Phụ cấp nặng nhọc, độc hại	✅ Có	❌ Không	Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH + Thông tư 111/2013/TT-BTC	Áp dụng cho vị trí, môi trường đặc biệt có văn bản đánh giá điều kiện lao động
Phụ cấp thâm niên	✅ Có	✅ Có	Như trên	Phải có quy định nội bộ rõ ràng, trả thường xuyên
Phụ cấp khu vực	✅ Có	❌ Không	Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH	Áp dụng theo vùng địa bàn quy định của nhà nước
Phụ cấp lưu động, công tác xa	✅ Có	❌ Không	Như trên + Thông tư 111/2013/TT-BTC	Có quyết định cử đi công tác, di chuyển ngoài địa bàn làm việc cố định
Phụ cấp xăng xe, điện thoại	❌ Không	✅ Có (*)	Thông tư 111/2013/TT-BTC, Khoản 2.5 Điều 2	Miễn thuế nếu nằm trong quy chế chi trả hợp lý, có chứng từ và mức không quá cao
Phụ cấp ăn trưa, ăn ca	❌ Không	✅ Có (*)	Khoản 2.4, Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC	Tính theo công thực tế: (Mức tiền ăn tháng × số công thực tế) / số công tiêu chuẩn (VD: 24/26)
Phụ cấp nhà ở (DN chi trả)	❌ Không	✅ Có (*)	Khoản 2.2, Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC	Tính thuế nếu vượt 15% tổng thu nhập chịu thuế
Phụ cấp nuôi con nhỏ, hiếu hỷ...	❌ Không	❌ Không	Khoản 2.5, Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC	Trả mang tính phúc lợi tập thể, có quy chế nội bộ rõ, không gắn với năng suất lao động
Phụ cấp trang phục	❌ Không	❌ Không	Như trên	Miễn thuế nếu cấp bằng hiện vật hoặc bằng tiền ≤ 5 triệu đồng/năm
Tiền thưởng lễ, Tết	❌ Không	✅ Có	Khoản 2.2, Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC	Dù ghi rõ trong hợp đồng hay không, vẫn tính thuế TNCN nếu chi bằng tiền mặt
Làm thêm ngoài giờ	❌ Không	✅ Có (*)	Khoản 2.1, Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC	Phần làm thêm ban đêm, ngày lễ có thể miễn thuế theo Luật Lao động nếu chi theo đúng cách tính quy định
Hỗ trợ học phí cho con nhân viên	❌ Không	✅ Có (*)	Khoản 2.2, Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC	Miễn thuế nếu học tại VN, là chính sách phổ biến, có thỏa thuận và chứng từ rõ ràng